Đàn Nam Giao Huế – Nơi giao hòa linh thiêng đất trời

Nhắc đến Huế, người ta sẽ nghĩ ngay đến những công trình kiến trúc nổi tiếng với nhiều dấu ấn lịch sử cổ xưa như Kinh Thành Huế, những điện thờ tâm linh,…Trong đó, không thể không nhắc đến đàn Nam Giao Huế – đàn tế duy nhất còn tồn tại cho đến ngày nay. Công trình không chỉ mang vẻ đẹp kiến trúc thời phong kiến mà còn là chốn để tĩnh tâm, chiêm nghiệm, công trình được bao phủ bởi cây xanh mát mẻ, không khí trong lành. Cùng Tam Giang Lagoon khám phá nhé.

1. Giới thiệu về Đàn Nam Giao

Nằm ở phường Trường An, thành phố Huế, cách kinh thành Huế khoảng 4km về phía nam. Đàn Nam Giao triều Nguyễn là một di tích lịch sử đặc biệt của triều đại phong kiến cuối cùng ở Việt Nam. Công trình được vua Gia Long cho khởi công xây dựng vào ngày 25/3/1806, là nơi các vua nhà Nguyễn tổ chức lễ Tế Giao, lễ tế trời đất vào mùa xuân hàng năm. Đây là một di tích trong quần thể di tích cố đô Huế và cũng là đàn tế duy nhất còn tồn tại ở Huế.

Lễ tế Đàn Nam Giao là một nghi thức được xếp vào hàng Đại tự (tức lễ lớn), là nghi lễ quan trọng của triều Nguyễn, chỉ có nhà vua mới có quyền làm lễ tế giao. Dưới triều đại nhà Nguyễn, lễ tế giao được tổ chức mỗi năm một lần và kéo dài đến 3 ngày. Từ sau đời vua Thành Thái đến năm 1945, lế tế trời được tổ chức 3 năm 1 lần. Đến thời vua Bảo Đại, thời gian lễ tế trời rút lại chỉ còn một ngày.

2. Hướng dẫn di chuyển

Nằm cách trung tâm thành phố chỉ khoảng 4km, bạn có thể di chuyển dễ dàng tới Đàn Nam Giao bằng nhiều phương tiện khác nhau:

• Đi xe máy/ô tô: Từ trung tâm thành phố Huế, bạn đi theo đường Lê Duẩn qua cầu Bạch Hổ, sau đó rẽ phải vào Bùi Thị Xuân rồi rẽ trái ra Điện Biên Phủ, đi thẳng thêm 2km nữa là đến.
• Đi bus: Bạn bắt tuyến bus số 5. Ngoài ra, tuyến xe này còn đi qua nhiều điểm tham quan nổi tiếng như: Quốc học Huế, chùa Báo Quốc hay lăng Khải Định,…

3. Lịch sử Đàn Nam Giao

Theo dòng chảy của thời gian, Đàn Nam Giao gắn liền với những dấu mốc lịch sử quan trọng. Cụ thể:

3.1 Giai đoạn trước năm 1945

• 25/03/1806, công trình được chính thức bắt đầu được xây dựng
• 27/03/1807, vua Gia Long lần đầu tiên tổ chức buổi đại lễ tế Đàn Nam Giao.
• Trong suốt 79 năm độc lập của nhà Nguyễn sau đó, từ năm 1807 đến năm 1885, lễ tế Nam Giao được tổ chức đều đặn vào mỗi mùa xuân hàng năm.
• 1886 – 1890 triều đình dừng việc tổ chức lễ tế
• 1891 – 1945, buổi lễ được tổ chức trở lại với thời gian diễn ra 3 năm một lần.
• 23/03/1945, ngày diễn ra buổi tế lễ cuối cùng của triều đại nhà Nguyễn tại Đàn Nam Giao.

3.2 Giai đoạn sau năm 1945

• Từ tháng 8/1945, sau khi vua Bảo Đại chính thức thoái vị, triều đại phong kiến nhà Nguyễn kết thúc, đàn tế không còn được sử dụng thường xuyên. Sau đó lại bị chiến tranh tàn phá nên công trình này rơi vào cảnh đổ nát, hoang phế.
• Năm 1977, người ta xây một đài tưởng niệm liệt sĩ trên nền của Viên Đàn xưa kia.
• Năm 1992, đài tưởng niệm liệt sĩ được di dời, UBND tỉnh Thừa Thiên – Huế đã giao cho Trung tâm Bảo tồn di tích Cố Đô Huế bảo vệ và lập hồ sơ phục vụ công tác tôn tạo, trùng tu lại di tích cổ này.
• Năm 1993, công trình được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới và nằm trong số 16 di tích có giá trị toàn cầu nổi bật.
• Năm 1997, Đàn Nam Giao chính thức được xếp hạng di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia và bắt đầu quá trình trùng tu, tôn tạo.
• Năm 2004, tại Festival Huế năm đó Lễ tế Nam Giao đã được phục dựng tại Đàn Nam Giao và trở thành điểm nhấn của lễ hội này cho đến hiện nay.

4. Kiến trúc Đàn Nam Giao có gì đặc biệt?

4.1 Địa thế độc đáo của công trình đàn Nam Giao

Đàn Nam Giao được xây dựng với tổng diện tích 10ha, gồm Giao đàn và nhiều công trình phụ khá như Thần trù, Trai cung, Thần khố,… Bốn mặt của đàn tế được thiết kế thành 4 cửa, cửa chính là hướng Nam. Mỗi cửa đều có một bình phong bằng đá, chiều rộng 12,5m, với chiều cao 3,2m và dày khoảng 0,8m. Bao quanh đàn Nam Giao là cánh rừng thông xanh mát. Trước đây, loại cây này tượng trưng cho người quân tử hào phóng, khí phách.

4.2 Ba tầng Giao Đàn là nơi làm lễ tế trời tròn – đất vuông

Giao đàn là vị trí trung tâm của đàn Nam Giao, cũng là nơi diễn ra các nghi lễ chính. Nơi đây thiết kế với khuôn viên hình chữ nhật có diện tích 390m x 265m, gồm 3 tầng, tuân theo thuyết Tam Tài: Thiên – Địa – Nhân, trời tròn – đất vuông:

• Tầng 1 là Viên Đàn, được xây hình tròn, quét vôi xanh, ngụ ý là Thiên Thanh.
• Tầng 2 gọi là Phương Đàn, có hình vuông, quét vôi vàng, tượng trưng cho Địa Hoàng.
• Tầng cuối hình vuông, quét vôi đỏ, tượng trưng cho Nhân.

Mỗi tầng được trổ cửa và xây bậc thềm ở bốn phía. Ba phía Đông – Tây – Bắc xây 9 cấp, phía Nam xây 15 cấp. Kiến trúc đàn Nam Giao triều Nguyễn mang ý nghĩa đặt con người sánh ngang với trời, đất và thần linh.

4.3 Các công trình phụ thuộc quần thể đàn Nam Giao

Ngoài Giao đàn là công trình chính, đàn Nam Giao còn có các công trình phụ như Trai cung, nơi nhà vua tiến hành trai giới thanh tịnh. Trai cung được bao quanh bởi tường gạch, dài 85m, rộng 65m, xây theo thế “tọa Bắc hướng Nam”. Trai cung gồm chính điện, hữu túc, nhà tả túc, phòng thượng trà,…

Ngoài ra, Đàn Nam Giao còn có một số công trình phụ tiêu biểu khác nhưng ngày nay đã không còn tồn tại nữa. Chẳng hạn như:

• Tế sinh sở – nơi giết mổ những con vật sẽ đem cúng trong buổi tế lễ
• Thần trù – nhà bếp để chuẩn bị các đồ vật dùng trong buổi tế lễ.
• Thần khố – khu vực nhà kho nơi để các đồ tế khí.
• Cùng nhiều công trình tạm chỉ phục vụ trong lễ tế được dựng lên bằng gỗ, lợp tranh,…

5. Thời gian mở cửa và giá vé tham quan

Đàn Nam Giao mở cửa cho du khách tham quan trong khung giờ sau:

• Sáng: 7:30 – 12:00
• Chiều: 13:30 – 17:00

Giá vé tham khảo cho người lớn và trẻ em khi tham quan Đàn Nam Giao:

• Người lớn: 30k/người
• Trẻ em dưới 1,3m: Miễn phí

Thế là Tam Giang Lagoon đã giới thiệu đến bạn một công trình kiến trúc nhuốm màu lịch sử, là nơi tế đàn của rất nhiều buổi lễ nghi thức trang trọng của các thời vua nhà Nguyễn lúc bấy giờ. Vì nằm ngay trung tâm Thành Phố Huế nên nơi đây rất thuận tiện trong việc di chuyển. Nếu có dịp đến Huế, bạn hãy tranh thủ ghé đến nơi đây để cảm nhận nét kiến trúc độc đáo nhé.