Bình An Đường - bệnh viện của giới nô bộc triều Nguyễn

Trong các triều đại phong kiến, Thái Y viện là nơi chữa bệnh dành cho vua chúa và các quan lại quý tộc. Thế nhưng, đối với các cung nữ và thái giám với thân phận thấp kém thì họ sẽ khám bệnh, chăm sóc ở đâu. Tuy nhiên, duy nhất tại Cố đô Huế có Bình An Đường là nhà an dưỡng và khám chữa bệnh dặc biệt cho các thái giám, cung nữ. Trong bài viết này, Tam Giang Lagoon sẽ đưa bạn khám phá địa điểm độc đáo này hãy cùng theo dõi nhé!

1. Đôi nét về Bình An Đường:

Theo Bách khoa toàn thư đầu tiên của Việt Nam ““Lịch triều hiến chương loại chí” do tiên sinh Phan Huy Chú biên soạn ghi nhận, Bình An Đường được xây dựng vào năm 1823 theo ý chỉ của vua Minh Mạng. Bởi vì vị vua này vốn có nhiều vợ và con rất đông vì vậy đòi hỏi phải có một số thái giám, cung nữ đông đảo không kém để phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày. Để chữa trị cho hàng trăm con người ấy mỗi khi ốm đau, bệnh tật…Vì thế mà vua Minh Mạng đã cho xây riêng một khu an dưỡng, khám, điều trị bệnh, đặt dưới sự trông coi của Thái Y Viện. Để tiện cho việc đi lại điều trị, Bình An Đường được xây dựng sát bên cửa Hoà Bình của Hoàng thành Huế (ngày nay nằm ở đầu đường Đặng Thái Thân).

Ảnh: Journeys in Hue

Bình An Đường là một di tích có giá trị kiến trúc khiêm nhường hơn so với các cung điện, lăng tẩm… như một ngôi nhà vườn cổ kiểu Huế. Bình An Đường được chia thành hai phần:

– Nhà khám, nơi bốc thuốc, châm cứu dùng để chữa bệnh

– Nhà an dưỡng là nơi nghỉ ngơi của những bệnh nhân già yếu, không đi lại được.

Ngòa ra, phía Bắc của Bình An Đường có riêng một tòa Cung Giám Viện – nơi các thái giám ăn ở, chờ đợi để khám bệnh (theo phong tục xưa thì vẫn phải tách riêng các thái giám và cung nữ)

Do chức năng là khám và điều trị bệnh vì thế mà trong khuôn viên của Bình An Đường được trồng rất nhiều các loài hoa và cây thuốc nam để tiện cho việc chữa bệnh. Những vị thầy thuốc đến làm việc tại Bình An Đường đều do Thái Y Viện phân công. Đa phần họ đều là các thầy thuốc giỏi, đức độ. Tất cả thuốc men điều trị đều lấy trong kho thuốc hoàng cung, bệnh nhân không phải trả tiền.

2. Kiến trúc của Bình An Đường:

Nằm ở một khu đất mặt tiền trên địa phận phường Thuận Thành – thành phố Huế (góc đường Đoàn Thị Điểm – Đặng Thái Thân). Bạn có thể dễ dàng bắt gặp hai ngôi nhà chính được kiến trúc theo kiểu cận hiện đại, đôi phần chịu ảnh hưởng từ kiến trúc nhà Pháp, nhưng vẫn trung thành với lối kiến trúc “phương đình” truyền thống.

Hệ thống mái nhà thấp, lợp bằng thứ ngói liệt bình dân. Rường cột, cửa lớn, cửa sổ…bằng gỗ, nay đã lên nước đen bóng. Đế, chân cột táng bằng những hộc đá Thanh rất vững chãi. Vào trong nhà lại thấy thoàng mát vì có nhiều cửa. Những cửa sổ vuông vức đều có chấn song gỗ, cánh cửa ghép bằng nhiều thanh gỗ bào mỏng xếp nằm nghiêng, cho thoáng khí (tiếng Huế gọi là cửa “lá sách”). Riêng hệ thống cửa lớn nhìn về hướng Đại Nội là những tấm cửa “bàn khoa”, có thể tháo ráp dễ dàng, và thông thoáng. Ngoài ra, các bức tường đều xây bằng gạch rất dày, do đó mùa hè thoáng mát, mùa đông thì ấm áp.

Nhìn từ bên ngoài, Bình An Đường như một ngôi nhà vườn cổ kiểu Huế

Trên tường, bài trí với các bức tranh ảnh cung nữ, thái giám triều Nguyễn. Đáng chú ý là 6 bức tranh sơn mài miêu tả phương pháp y học cổ truyền, phỏng theo tư liệu trong sách “Kỹ thuật của người An Nam” (XB năm 1909). Trên tranh khắc những hàng chữ nôm bé li ti nêu cách chữa các bệnh cơ bản lưu truyền trong dân gian như: Đánh gió, đốt lá sơn, xông nước lá…và có cả một đạo bùa “trừ tà trị bệnh, trấn trạch bình an”. Tất cả mờ mờ ảo ảo, dưới ánh đèn lồng lung linh với giấy chụp đèn in chìm họa tiết trên cửu đỉnh Huế.

Trên tường được bài trí các bức ảnh cung nữ và thái giám triều Nguyễn

Nếu có dịp ghé thăm di tích Bình An Đường bạn sẽ cảm nhận được phần nào cuộc sống và thân phận của những cung nữ, thái giám ngày xưa qua những hình ảnh, hiện vật được trưng bày tại đây; cũng như hiểu thêm về các cây thuốc, bài thuốc và phương pháp chữa bệnh truyền thống của người Việt. Có một giai đoạn Bình An Đường trở thành quán cafe nhưng hiện nay đã đóng cửa hoang phế. Hy vọng trong tương lai chính quyền địa phương sẽ trùng tu để Bình An Đường trở thành địa điểm tham quan thú vị.

Bình An Đường – bệnh viện của giới nô bộc triều Nguyễn

Kinh nghiệm du lịch

1. Đôi nét về Bình An Đường:

2. Kiến trúc của Bình An Đường:

1. Đôi nét về Bình An Đường:

2. Kiến trúc của Bình An Đường:

Đăng nhập